Het is een goede maand geweest voor Malcolm McLaren. Na bijna een decennium van doodgeboren projecten, bezit hij plotseling stukken van de muziekuitgeverijrechten op twee Amerikaanse nummer 1-albums. Samples van nummers waarmee hij op zijn best nauw betrokken was, geven hem compositiecredits op Mariah Carey's Butterfly en Janet Jackson's The Velvet Rope (Virgin). De oude schurk wegjagen van de rand van de armoede is niet het enige wat de twee records gemeen hebben. Het album van mevrouw Carey is geprezen vanwege het beetje openhartigheid dat de lyrische inhoud ervan doordringt. Mevrouw Jackson, die er nooit voor gevochten heeft om een verkennende teen in de poel van volledige onthulling te dompelen, zit er tijdens de duur van The Velvet Rope tot aan haar nek in. Hoe zit het met de keren dat je me in het gezicht sloeg, hoe zit het met de keren dat je doorging toen ik niets meer zei, alsjeblieft, ze snauwt op What About, gaat verder, Hoe zit het met de keren dat je zei dat je haar niet neukte, ze gaf je alleen hoofd ?
What About is de meest emotioneel verlaten selectie van The Velvet Rope, maar het is zeker geen anomalie in termen van zijn niet-cosmetische openheid. Tijdens de 75 minuten durende run van het album gaat mevrouw Jackson in op haar masturberende droomleven (My Need), haar enthousiasme voor bondage (Rope Burn), haar onwil om geketend te worden door de parameters van geslacht (Free Xone en een re- - het lezen van Rod Stewart's hit Tonight's the Night uit 1976 als een uitnodiging voor een trio), en haar verlangen om door een club te cruisen, een dekhengst te pakken, hem naar huis te slepen en hem te doen (Go Deep). Op het eerste gezicht is dit niet het werk van de Janet Jackson die 11 jaar eerder Let's Wait Awhile fluisterde. Maar eigenlijk is dat precies wat het is.
Vroeger was er nog een Janet Jackson. Doelloos, met mollige wangen, schijnbaar talentloos en vastbesloten de familienaam te verhandelen, maakte ze dead-duck-albums als Dream Street en werkte ze de cast van Good Times and Fame uit. Dat Janet Jackson in 1986 verdween na een reis naar Minneapolis om schrijver-producenten Jimmy Jam en Terry Lewis te ontmoeten. Beroemd om hun gewoonte om diep in de persoonlijkheid van een artiest te graven om hun muziek vorm te geven, vonden de heren Jam en Lewis in mevrouw Jackson meters leeg canvas. En op dat oppervlak schilderden ze een meesterwerk. Controle was een perfect stukje pittige, dreunende pop uit het midden van de jaren 80. Janet, ooit een vrolijk cijfer, was plotseling de stem van alle brave kleine meisjes die zich inspanden aan de lijn. Ze nam geen kwart van haar familie, gaf haar slappe vriendje zijn marsorders en vertelde hooghartig de ruigten van de wereld dat haar voornaam niet baby was, het was Janet-Miss Jackson, als je gemeen was.
Rhythm Nation 1814 in 1989, was een conceptuele misstap waarbij Janet te dorstig uit de messiasbeker van broer Michael dronk. Ondanks teksten en video's die haar afschilderden als een funky clubland Gestapo-figuur die onberispelijke egels redde van de met bloed doordrenkte straten, blies ze opgetogen leven in een aantal van haar meest opwindende materiaal, liedjes als Love Will Never Do (Without You), Escapade en Come Terug naar mij. Janet was in 1993 een uitgebreide verkenning van de seksualiteit van de zangeres. Zoetheid en lust kronkelden om elkaar heen op That's the Way Love Goes, The Body That Loves You, Throb en Any Time Any Place. The Velvet Rope is de Janet van al deze albums. Ze wil nog steeds de baas zijn, ze wil nog steeds respect en ze heeft nog steeds familieproblemen. (Op You wijst ze een beschuldigende vinger naar een intieme die heeft geleerd te overleven in jouw fictieve wereld. Educatieve gok: het is Tito niet!) Maar nu wil ze ook vastgebonden worden, naar beneden gaan en, uiteindelijk, liefde vinden. Geen wonder dat ze haar nieuw met henna beklede kop van kurkentrekkerkrullen aan de omslag hangt. Ze heeft veel aan haar hoofd.
Natuurlijk kan het lijken alsof ze Madonna's Erotica-album in haar hoofd heeft. De platen delen dezelfde thematische preoccupaties, maar Madonna had op dat moment haar meest sympathieke medewerker, Patrick Leonard, ontlast en de haken van Erotica kwamen zelden overeen met de schokken. Mevrouw Jackson, aan de andere kant, heeft met haar tien jaar durende samenwerking met Jam & Lewis een van de meest creatief belonende allianties in de geschiedenis van de populaire muziek gesmeed. De jaren 90 waren geen bannerdecennium voor de twee producers. Ze zijn misschien niet zo laag gezonken als Malcolm McLaren, maar hun Perspective Records-afdruk was een drastische underperformer en hun recente catalogus met hits voor onder meer Boyz II Men, Mary J. Blige en Vanessa Williams neigde naar het bruikbare en weg van de inspirerend. Dit van een team dat de jaren 80 beëindigde met het maken van een knock-out album voor Pia Zadora.
Door met Janet Jackson samen te werken, krijgt het duo echter weer volledige artistieke kracht. Voor de online fantasie Leeg, omringen ze haar herkauwers met een sierlijke keyboardlus, verhogen ze vervolgens nauwgezet de spanning, met schichtige, hectische drumprogramma's en wervelende geluidseffecten. Op What About schakelen ze over van vochtige, akoestische contemplatie naar de grillige kleine aanval van het refrein. Op de aids-elegie Together Again sturen ze Janet's gevoelens naar de hemel, voortgestuwd door een glinsterende spiegelbol van een disco-achtergrond waarop ze emote als Diana Ross circa The Boss.
The Velvet Rope bereikt zijn climax met Special, een samenvatting van de emotionele reis van de zangeres, die een kinderkoor met zich meebrengt en de sleutelzin, You've got to water your spiritual garden, benadrukt. Net zoals je verwacht dat Deepak Chopra wat slotgedachten zal toevoegen, beknot mevrouw Jackson plotseling het nummer met een kort werk in uitvoering, in verwijzing naar zichzelf.
Waar Janet Jackson's zelfontdekkingsreis haar ook naartoe leidt - of ze zich nu wijdt aan het redden van beagles, het leren van cabala's of het beoefenen van tantrische seks - er kan alleen maar worden gehoopt dat een album zo onverwacht en aangrijpend als The Velvet Rope het uiteindelijke resultaat is. Al met al wordt 1997 een vintage diva-seizoen. Vervolgens het album van Céline Dion, dat naar verluidt een bijzonder traumatisch ontharingsongeluk beschrijft.
